บันทึกการเข้าเรียน ครั้งที่ 5

6  ธันวาคม  2556



กิจกรรมการเรียน  การสอน


พัฒนาการของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

พัฒนาการ  

• การเปลี่ยนแปลงในด้านการทำหน้าที่และวุฒิภาวะของอวัยวะต่างๆ
• ทำให้สามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น

เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนานการ

• มีพัฒนาการล่าช้ากว่าเด็กปกติในวัยเดียวกัน
• พัฒนาการล่าช้าอาจพบเพียงด้านใดด้านหนึ่ง  หรือหลายด้าน
• พัฒนาการล่าช้าในดานหนึ่งอาจส่งผลให้พัฒนาการในด้านอื่ล่าช้าไปด้วย

ปัจจัยที่มีผลต่อพัฒนาการ

• ปัจัยด้านชีวาพ   เช่น   พันธุกรรม
• ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมก่อนคลอด
• ปัจจัยด้านกรบวนการคลอด
• ปัจจัยด้านสภาพแวดล้อมหลังคลอด

สาเหตุที่ให้เกิดความบกพร่องทางพัฒนาการ

1. โรคทางพันธุกรรม

• เด็กจะมีพัฒนาการล่าช้ามาตั้งแต่เกิดหรือสังเกตได้ในช่วงระยะเวลาที่ไม่นานหลังการเกิด  มักมีลักษณะผิดปกติมาตั้งแต่เกิดร่วมด้วย  เช่น  ผิวเผือก  ท้าวแสนปม  ตาบอดและหูหนวก  ดาวน์ซิลโดรม  มะเร็ง  เบาหวาน 

2.  โรคทางระบบประสาท

• เด็กที่มีความกพร่องทางัฒนาการสวนใหญ่ที่มีอาการหรืออาการแสดงทางระบบประสาทร่วมด้วย
• ที่พบบ่อย คือ  อาการชัก

3.  การติดเชื้อ

• ตั้งแต่ในครรภ์  น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย  ศีรษะเล็กกว่าปกติ  อาจมีตับ ม้ามโต  การได้ยินบกพร่อง ต้อกระจก
• นอกจากนี้ การติดเชื้อรุนแรงภายหลังคลอด  เช่น  สมองอักเสบ  เยื่อหุ้มสมองอักเสบ  เป็นสาเหตุที่พบได้บ้าง

4.  ความผิดปกติเกี่ยวกับเมตาบอลิซึม

• โรคที่ต้องเป็นปัญหาสาธารณสุขไทย  คือ  ไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ

5.  ภาวะแทรกซ้อนระยะแรกเกิด

• เกิดก่อนกำหนด  น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย  และภาวะขาดออกซิเจน

6.  สารเคมี

• ตะกั่ว  
• เป็นสารที่มีผลกระทบต่อเด็กและมีการศึกษามากที่สุด
• มีอาการซึมเศร้า  เคลื่อนไหวช้า  ผิวดำหมอง  คล้ำเป็นจุดๆ
• ภาวะตับเป็นพิษ
• ระดับสติปัญญาต่ำ

• แอลกอฮอล์
• น้ำหนักแรกเกิดน้อย
• มีอัตราการเพิ่มน้ำหนักหลังเกิดน้อย  ศีรษะเล็ก
• พัฒนาการทางสติปัญญามีความบกพร่อง
• เด็กบกพร่องทางพฤติกรรมและอารมณ์
• Fetal alcohol syndrome,Fas  คือ  ช่องตาสั้น  ริมฝีปากบนเรียบ  ยาวและบาง  หนังหุ้มหัวตาหนามาก  จมูกแบน และปลายจมูกเชิดขึน

• นิโคติน
• น้ำหนักตัวแรกเกิดน้อย  ขาดสารอาหารในระยะตั้งครรภ์
• เพิ่มอัตราการตายในวัยทารก
• บกพร่องทางด้านสติปัญญา
• สมาธิสั้น  พฤติกรรมก้าวร้าว  มีปัญหาด้านการเข้าสังคม

7.  การเลี้ยงดูที่ไม่เหมาะสม  รวมทั้งการขาดสารอาหาร  

อาการของเด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ

• พัฒนาการล่าช้า  อาจพบได้มากกว่า 1 ด้าน
• ปฏิกิริยาสะท้อน  (primitive reflex)  ไม่หายไปไหนถึงแม้ในช่วงอายุที่ควรจะหายแล้วก็ตาม

แนวทางการวินิจฉัย เด็กที่มีความบกพร่องทางพัฒนาการ

1.  ซักประวัติ

• โรคประจำตัว
• การเจ็บป่วยในครอบครัว
• ประวัติการฝากครรภ์
• ประวัติเกี่ยวกับคลอด
• พัฒนาการที่ผ่านมา
• การเล่นตามวัย  การช่วยเหลือตนเอง
• ปัญหาพฤติกรรม
• ประวัติอื่นๆ

เมื่อซักประวัติแล้ว จะสามารถบอกได้ว่า

1. ลักษณะพัฒนาการล่าช้าเป็นแบบคงที่หรือถดถอย
2. เด็กมีพัฒนาการช้าหรือไม่  อย่างไร  อยู่ไหนระดับไหน
3. มีข้อบ่งชี้ว่ามีสาเหตุจากโรคทางพันธุกรรมหรือไม่
4. สาเหตุของความบกพร่องทางพัฒนาการนั้นเกิดจากอะไร
5. ขณะนี้เด็กได้รับการช่วยเหลือและฟื้นฟูอย่างไร

2.  การตรวจร่างกาย

• ตรวจร่างกายทั่วไปและการเจริญเติบโต
• ภาวะตับม้ามโต
• ผิวหนัง
• ระบบประสาทและวัดศีรษะด้วยเสมอ
• ดูลักษณะของเด็กที่ถูกทารุณกรรม (Child abuse)
• ระบบการมองเห็นและการได้ยิน

3.  การสืบค้นทางห้องปฏิบัติการ
4.  การประเมินพัฒนาการ

• การประเมินแบบไม่เป็นทางการ

    การประเมินที่ใช้เวชปฏิบัติ

• แบบทดสอบ  Denver II
• Gesell DDrawing  Test
• แบบประเมินพัฒนาการเด็กตามคู่มือส่งเสริมพัฒนาการเด็กอายุแรกเกิด - 5 ปี  ของสถาบันราชานุกูล

แนวทางในการดูแลรักษา

• หาสาเหตุที่ทำให้เกิดความบกพร่องทางพัฒนาการ
• การตรวจค้นหาความผิดปกติร่วม
• การรักษาหาสาเหตุโดยตรง
• การส่งเสริมพัฒนาการ
• ให้คำปรึกษากับครอบครัว

ขั้นตอนในการดูแลเด็กที่มีความต้องการพิเศษ

1. การคัดกรองพัฒนาการ
2. การประเมินพัฒนาการ
3. การให้การวินิจฉัยและหาสาเหตุ
4. การให้การรักษาและส่งเสริมพัฒนาการ
5. การติดตามและประเมินผลการรักษาเป็นระยะ